Yapışkan Andız Otu ( Inhula Viscosa )

İNULA HELENİUM & INULA VİSCOSA & DİTTRİCHİA VİSCOSA

Yapışkan andız otu, Dittrichia viscosa

Türkiye’de çok yerde (en çok batı ve güney kıyı kesimlerinde) yetiştiği için birçok yerel adları var. Yapışkan andız otu, karacaot, bit otu, pelin otu, çoban çırası otu, zimerit, kefen otu vesaire. Bu isimlerden bazıları başka bölgelerde alakasız bitkiler için de kullanılıyor. Son yıllarda bu bitkiye kanser otu denmesi yaygınlaşmıştır.

Asteraceae (Papatyagiller) familyasından olan yapışkan andız otunun bilimsel adı Dittrichia viscosa‘dır. Daha önce Inula cinsinden kabul edildiği için şimdi hala bazı kaynaklarda bilimsel adının Inula viscosa olduğunu görüyoruz.

Yapışkan andız otu uzun ömürlü küçük çalı tipi bir bitkidir. Boyu genelde 50cm civarlarındadır ama yerine göre 2m’yi bulabilir. Susuzluğa, şiddetli sıcağa, tüm gün yakıcı direkt güneşe ve tuzlu topraklara tam uyumludur. Aşırı gübrelemelerle ve kötü kullanımla toprak niteliği mahvolmuş tarlarlarda bile hiç sorunsuz gelişebiliyor. Deniz dalgalarıyla sık sık ıslanan kıyılarda da güzelce gelişir. Yaz boyunca tek damla yağmur düşmeyen Didim ve civarlarında yaza girerken yerel otlar kuruyup gider ama yapışkan andız otlarının yemyeşil kaldığı görülür. Yaz boyunca taptaze yeşil görünümüyle yavaş yavaş gelişir. Köklerinin derinlere gittiği ve su depoladığı anlaşılıyor. Yaz sonunda dal uçlarından tomurcuklanır ve kısa sürede çiçeklenmeye başlar. Sonbahar boyunca sapsarı küçük papatya çiçekleri çok güzel görünür.

Yapraklarına dokununca yapışkanlı gibi bir his verir ve ellerinizde bir koku bırakır. Bu koku genelde sevilmez, kötü bir koku olduğu söylenir ama sevenler de var. Yazın sıcak günlerde yapraklar hiç dokunulmadan bile çevreye koku salar. Kokusu uzaktan hissedildiğinde kimse rahatsız olmaz Şifalı bitkilerden kabul edilir. 

Yöresel Kullanımı: Diğer; 1. Fırınları süpürmek amacıyla yapraklı dalından süpürge yapımında yararlanılır (Söğüt). 2. Tavukların bitini almak amacıyla, tavuklar yaprakların üstüne yatırılır (Bayır).

LİTERATÜR BİLGİLERİ: Türkiye’deki Yöresel İsimleri: Akıllı sarı ot, Boz ot, Bozuntu, Çalba, Ellik otu, Erkek boz ot), Eşek sarı otu, Kara ot, Sümenit, Uslu kara ot, Yapışkan andız, Yapışkan sarı ot, Yapşak ot, Zimbit, Zimerit, Zinebit Türkiye’deki Kullanımı: Çiçekleri; sarı renkli boya eldesinde, Toprak üstü kısımları ise çeşitli amaçlar için kullanılmaktadır.

Kaynak : T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Yüksek lisans tezi Bahar Gürdal.